E-Dergi

Kitabın temel konusu adından da anlaşıldığı üzere Marksizm’dir. Marksizmi yoğun ve anlaşılır bir biçimde ele almıştır. Sekiz bölümden oluşan kitap, Marksizmin ne olduğuyla başlayıp daha sonra Marksizmin temel kavramları ele alınmıştır. Sınıf mücadelesi ve Pazar ekonomisi vb. gibi kapitalist sistemdeki olguların Marksist teori tarafından nasıl görüldüğü ve eleştirildiği yazılmıştır.
Kitabın ilerleyen bölümlerinde ise aynı anda hem kapitalizm eleştirisi yapılmış hem de Marksist ideolojiyle bu eleştirisi yapılan konuların nasıl düzgün bir hale getirileceği anlatılmıştır. Kapitalizm anlatılırken emperyalizmin kapitalizmin engellenemez bir durumu olduğundan bahsedilmiş ve de kapitalizmin yapısı gereği her zaman kriz yaşayacağını söylemiştir.
Son bölümlerde ise Marksist ideolojinin nasıl bir yön çizerek dünyaya şekil vereceği anlatılmaktadır. Marx’a göre işçilerin iktidarının özellikleri şöyle olacaktır: Hem kanun yapma, hem de yönetme yetkileri aynı organda toplanmakta, komün’ün üyeleri seçmenler tarafından istedikleri zaman değiştirilebilir, kamu hizmetlerinde çalışanlar bir işçiden daha fazla ücret alamazlar, yargıçları halk seçer ve yine halkın isteğine bağlı olarak da bu yargıçlar değiştirilebilir, eski ordunun yerini milli muhafız teşkilatı almaktadır.
Sosyalist toplumun anlatıldığı bölümde kapitalist üretim sisteminden sosyalizme sürecinin başlıca aşamaları olarak şunlar anlatılmıştır:
1. Hükümet, kişilerin elindeki işletmelerle kontrat yapar ve bu işletmelerin ürünlerini önceden anlaşılmış fiyatlarla satın alır. Bu durumda bazen işlenilecek ham madde, özel teşebbüse devletçe sağlanılır.
2. Belirli işletmelere devlette ortak olur. Kapitalistler toplam kardan belirli bir pay alırlar.
3. Bir sanayi ya da ticaret dalının tümü devletin ve kapitalistlerin genellikle ortak mülkiyetine geçer.
4. Devlet işletmelerin tek ve tam sahibi durumundadır.
Yazıldığı tarih ve içerdiği konuya bakıldığında dilinin daha ağır olması gereken kitap, okuyucunun beklentisini bu konuda boşa çıkarmaktadır. Dili sade, anlatımı yoğun bir kitap olduğu göze çarpmaktadır. Marksist teorinin kapitalizm eleştirisi ve de bundan kurtuluşun reçetesi de bir arada verilmiştir. Kitabın eksikliği ise, Marks’ın yaklaşık 150- 200 yıl önce kurduğu teorinin günümüzde de uygulanabileceğine olan inancı ve sosyalizmin eşitliği sağladığında insanların tepkisiz bir şekilde sosyalizme geçeceği varsayımıdır.

Liberalizm kitabının en önemli özelliği Türkiye’de liberalizm hakkında yazılmış ilk kitap olmasıdır. Bu açıdan baktığımızda kitap daha çok teorik açıklamalar, liberalizmin kökeni, felsefi temeli ve liberalizmin temel unsurlarını içermektedir.
Üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde liberalizmin kelime anlamı ve bu kavramın nasıl ortaya çıktığından ve liberalizmin türlerinden bahsedilmektedir. Liberalizm İspanyolcadan İngilizceye geçmiş ve ilk defa 19. yüzyılın başlarında siyasi terminolojiye girmiştir. İlk zamanlar anlamı kötü olsa da zaman içinde “ laissez faire laissez passer” ifadesinde ki özgürlükler anlamında olumlu bir ifade almıştır. Liberalizm türleri olarak da önemli liberal yazarların ayrımları yazılmıştır. Örneğin Hayek’e göre; bir tarafta gerçek liberalizm, diğer tarafta da onun sahtesi vardır. Maurice Cranston liberalizmi Locke’cu liberalizm ve etatist liberalizm olarak ikiye ayırmıştır.
Liberalizmin felsefi temellerinin konu edildiği ikinci bölümde liberalizmin temel düşünürleri olan Locke, Smith, John Stuart Mill, David Hume, Herbert Spencer ve Frederic Bastiat’ın görüşleri aktarılmıştır. Liberalizmin kurucusu sayılan Locke’un fikirleriyle başlayan bölüm, tabii hukuk, doğa durumu, özgürlük, mülkiyet hakkı gibi liberalizmin temel kavramların Locke da nasıl bir şekilde işlendiği anlatılmaktadır. Locke’da devlet sözleşmeyle kurulur. Bugün liberalizmin temel savı olan minimal devlet veya gece bekçisi devlet sözleşmede gayet net bir şekilde veriliştir. İnsanlar sözleşmeyle kendilerini koruma hakkını kendisinin ve toplumun korunmasının gerektirdiği oranda, kendilerine zarar vereni bizzat cezalandırma hakkınıysa tümüyle bırakırlar. A. Smith ve D. Hume anti-rasyonalist yazarlar olarak ele alınırken, J. S. Mill faydacı bir düşünür ve H. Spencer da hem laissez faire’ci hem de sosyal darwinist olarak ele alınmıştır.
Üçüncü bölümde de klasik liberalimin temel unsurlarından bahsedilmiştir. George Sabine, Hayek ve Mustafa Erdoğan gibi yazarların bu konu hakkındaki ayrımları verildikten sonra ortaya klasik liberalizmin temel unsurları şu şekilde çıkmaktadır: bireycilik, özgürlük, kendinden doğan düzen ve piyasa ekonomisi ve de hukukun hâkimiyeti ve sınırlı devlet. Bu unsurların açıklamaları da klasik liberal teorideki yerleri, bu teorinin ve de yukarda adı geçen düşünürlerin bu kavramları teorilerinde nasıl ala aldığı yönünde olmuştur.
Kitabın bir teoriyi konu alması ve yazarın eski Türkçeye ait kelimeler kullanması günümüz okuru açısından zor anlaşılır seviyeye getirse de kaynakçanın ardında verilen küçük sözlük kitabın anlaşılırlığını biraz daha arttırmaktadır.

Teorik bir kitap olması açısından kavramların ve konuların zor olmasına rağmen kullanılan dil anlaşılır olduğundan çok rahat anlaşılabilecek bir eser. Kendi türünde diğer kitaplarla karşılaştırıldığında ise; dili, somut olayları vermesi ve yazarın sadece başka yazarların görüşlerinin bir toplamını sunmayıp kendi fikirlerini de yazması kitabın değerini okuyucunun gözünde daha da arttırmaktadır.

kitabın tek eksiği wallerstein'ın editör olduğunun kapağında belirtilmemesi yayıncının dikkatine

wallerstein hakkında birşeyler öğrenmek için gerçekten güzel bir kitap