E-Dergi

Kitap çok iyi ama maalesef mükemmel bir çevirisi yok. Havada kalan cümleler var. Bazı yerlerde anlamı dahi bozduğunu düşünüyorum ve akıcılığı önemli ölçüde etkiliyor. Acaba yazarın kendi üslubundan kaynaklanıyor mı diye düşündüm ama ikinci cildini ingilizce'den okurken fark ettim ki, çevirinin kötülüğünden kaynaklanıyor.

Wİlliam Morris kendini Marksist olarak tanımlamıi bir kişi ancak onun zoraki bir marksist olduğunu düşünüyorum. Çünkü Marx'ın büyük önem verdiği ve ütopyasının tüm umutlarını dayandırdığı üretim araçlarına (teknoloji) pek hayırhah bakmadığı görülmektedir. Hatta eserleri teknoloji karşıtı bir yerde duruyor. Endüstri devriminin getirdiklerinden ve özellikle de el emeğini ve şehirlerin estetiğini mahvetmesinden bir hayli rahatsız. Ütopyasının sınıf farklarının olmadığı, insanların zevklerinin zanaat yapmak ve estetik olarak harika, doğa ile içiçe şehirlerde yaşamak olduğu, orta çağ benzeri bir dünya olduğu söylenebilir.

Marvin Harris'in Cultural Materialism kitabında açıkladığı toplumsal yapıları yorumlama yöntemini, çeşitli kültürel yapılara uyguladığı kitabı. Harris'e göre altyapı, yani bir toplumun fiziksel çevresi ile girdiği ilişkiler (buna demografi, enerji kaynakları, bu kaynakları kullanmada kullanılan teknolojik araçlar dahildir) onun yapısını (bireyler arasındaki organizasyonel ilişkiler, sınıfsal yapılar) ve üst-yapısını (inançlar, dinler, ahlak kuralları vb.) belirler. Bu kitapta bunun nasıl olduğunu somut örnekler üzerinden anlatıyor.

Yazar 19. yüzyılın ikinci yarısında günümüzde aciliyetini çok daha şiddetli hissettiğimiz konulara değiniyor. Kitabın en ilginç yerlerinden birisi makineler üzerine bölüm idi. Burada Butler makinelerin de darvinci doğal seleksiyona tabi olduklarını, evrim geçirdiklerini ve peyder pey gezegenin egemen türü haline geldiklerini iddia ediyor. Bununla ilgili çok mantıklı akıl yürütmeleri yapıyor. Günümüzde makinelerin, 19. yüzyıldaki saf mekanik kas gücene dayanan biçimlerini aşarak zihinsel yetiler de geliştirmeye başlamaları ve otonom bir yapıya doğru gitmeleri yazarın öngörüsünü gösteriyor. Kitap, günümüzün bir diğer tartışmalı konularından veganizme de değiniyor. Vejetaryanlık ve veganizme, o günün şartlarına göre ironik olduğu söylenebilecek bir yaklaşımı var ama bu hareketlerin günümüzde aldıkları biçim görüldüğünde fazlası ile gerçekçi olduğu söylenebilir.

Cesur Yeni Dünya bana kalırsa 1984'ün aksine gelecek toplumu daha iyi tahmin etmektdir. 1984'de insanların kontrolü diktatör bir devlet tarafından zorla sağlanırken, Cesur Yeni Dünya'da insanlar eğlence, fiziksek zevkler vb. ile uyuşturulur. İnsanoğlu doğaya tamami ile hakim olmuştur ve hayatın hiçbir anlamı kalmamıştır. İnsanların yapabileceği tek şey sürekli bir eğlence içerisinde kendilerini unutmaktır. (Akıllı telefonlarından ve komik vidyolardan başlarını kaldıramayan insanları düşündüğümüzde tahminlerinde ne kadar haklı olduğunu görüyoruz.) Huxley teknolojik bir ütopyanın ve sürekli büyüyen teknolojik medeniyetin hangi noktalara gelebileceğini göstermektedir.