Marx ve Engels’in teorilerini uygulamaya geçiren kişi olarak Lenin kuşkusuz dünya tarihinde önemli bir yere sahip. Bu eseri okurken beklediğim; Lenin’i hangi koşulların ortaya çıkardığı ve zamanın koşulları içinde çarı devirmeyi nasıl başardığıydı. Kitap bu konuda hep Lenin’in dehasını ve karizmatik liderliğini ön plana çıkarmaya çalışmış, dolayısıyla eser biyografiden çok methiyeye dönmüş fakat yine de pek çok hassas bilgiyi kitaptan edinmek mümkün. Bu nedenle dönemin koşullarına bakıldığında 1905 yılında çarın askerlerinin, sıkıntılarını anlatmaya çalışan bin kişiyi yaylım ateşi açarak öldürmesi, beşbin kişiyi de yaralaması çar ile halk arasında nasıl bir diyolog bulunduğunun kanıtı oluyor zaten. Bir karşılaştırma olarak dikkate alındığında, İran’da şah döneminde halka uygulanan baskı ile, Rusya’da çar döneminde halka uygulanan baskının çok benzerlik gösterdiğini ve her ikisinin de devrimle sonuçlandığını görüyoruz. Eserde en çok dikkatimi çeken konu ise komünist devrimden sonra 1921 yılında Lenin’in uygulamaya koymaya çalıştığı (YEP) Yeni Ekonomi Politikası oldu. Buna göre Lenin bu büyüklükteki bir ülke ekonomisinin merkezi idare ile yönetilemeyeceğini anlayıp çiftçilerin kullanacakları toprakların kendi mülkiyetlerine bırakılmasının düşünülüyor olması. Komünist parti içinde pek çok kişi, bunun liberalizme dönüş anlamına geleceği gerekçesiyle bu fikre karşı çıkıyor. Zaten Lenin’in sağlığı da 1918 yılındaki suikastte aldığı kurşun yaraları sebebiyle iyice bozulup felç durumuna geldiğinden bu planını devreye sokamıyor. Sovyetler Birliğinin kuruluş öncesinde Lenin, “Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı” kavramını ön plana çıkarıyor ancak Sovyetler Birliğinin bu kavrama ne kadar uygun davrandığını da okuyucuların taktirine bırakıyorum.
Son olarak Lenin’in Stalin hakkındaki düşünceleri çok ilginç; çok kaba olduğunu ve saygıdeğer bir kişi olmadığını söylüyor Stalin’in. Fakat Stalin Lenin’in ölümünden sonra, kendini düzelteceğine söz veriyor ve KP genel sekreteliğine getiriliyor.
