Biraz Kuşlar, Azıcık Allah
Yılmaz'ın öyküleri sayısız parçanın bir araya getirilmesiyle, harflerin bir araya gelerek oluşturdukları anlamın arasına sızan öteki anlamlar ve akışlarla oluşmuştur. Harfler de akar durumdadır; yer değiştirirler, belirmezler yahut olmaları gereken yerde -yoruma açıktır bu- değildirler. Sargılı Öykü'sünde niyet belli edilir; kelimelerin yeri değiştirilerek cümleler tekrarlanır, öykünün kıymeti gözden geçirilir, isimlendirmelerle isme sahip olan nesneler arasındaki ilişkiler irdelenir. "Sosyal Baskı diye bir hocamız vardı, bu ödevi getirmeyeni geçirmem sınıftan, dedi." (s. 11) Yılmaz'ın dil zekası çok iyi, inanılmaz iyi, bu konuda hiperaktif olduğunu da söyleyebiliriz. Oyunlarının bazı bazı taca çıkmasını buna bağlıyorum, "yüksekslisans" başta yadırgatabilir ama diğer öykülerle yol yapınca belli izlekler açığa çıkıyor ve fraktal benzeri yapılar beliriyor, her bir ucun kendine ait bir boşluğu mevcut, yerli yerine oturuyor her şey. Müstakil öyküler olarak dergilerde okunmasındansa kitap halinde okunması bu açıdan daha iyi. Yılmaz da egosuna ithaf ettiği bu kitabın birkaç yerinde editörlere, öykülerini basmayanlara, öykülerini anlamayanlara usul usul giydiriyor. Makul, kendi dilini sürdürme çabası oldukça yorucu ve yer yer münakaşa gerektiriyor.
Gökhan Yılmaz, MSGSÜ Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunu, yüksek lisansını da orada yapmış. Öğretmenlikle iştigal ediyor. Bundan sonrası biraz öznel. Üniversite adının değişmesi dışında -Marmara- bürokrasiyle ilişkimiz aynı boyutta. Sınıfta çocuklara anlattıkları ve anlatamadıkları, anlatamadıklarının bin parçalı kırık aynadan yansıyarak öykülerine dökülmesi o kadar tanıdık geldi ki ben de anlatamam. Hayır, yalnız bunun için sevmedim Yılmaz'ı. Baba, anne, kardeş, cinsellik, hepsi parça parça edilmiştir ve kimi öykülerde büyükçe, kimilerinde hiççe yer kaplar.
Sargılı Öykü: Biraz bahsettim. Devam. Anatomi ödevinde bebek yapmaktan bahsedilir, uygarlığımızın biricik başarısı bireyleri bu döngüye sokmak ve girmeyenleri dışlamaktır. Ailede başlar, ders kitaplarıyla sürer, yıllar geçtikçe güçlenir. Parçalı bulutlu ailenin başarısızlığı gözler önündedir oysa, neden ısrar edilir? Baba iyi değildir, anne kendi halinde kendi trajedisini yaşar ve zamanı gelince iki koldan girerler, "Haydi," derler, "bizim dediğimizi yap ama yaptığımızı yapma." Tamam. Çocuklar son derece bilimsel yapıldı, çeşitli pozisyonlar denendi ve dipnot düşüldü. Arkadaş aradı, taktikler verildi. Yazar öldü, kalem açılamaz hale geldi.
Bebekrizantem: Bir bebeğin/kardeşin/babanın/annenin yitirilişiyle ilgilidir. Ziyarete gelenlerin terlikleri üzerinden annenin gözünde öylece yatan bebeğin/babanın sökülüp alınması isteği yansır, annenin bunalımlarıyla babanın gölgeliği birbirine girer, ragtime cümleler kesintili bir sağanağı anlatır. Acı.
Aciz Memuru: Babanın acziyeti memurları peşe takar. Yeni alınan arabalar gıcır, kıymetli alkoller mermer yüzeyli, aile kaçak. Para? Öğretmen olan oğul her gece başka bir yerde uyurken, babanın güçsüzlüğü ardında ikamet değiştirirken, çocukluğunu maddi bir saklambacın kıskacında geçirirken büyüyemezse, sınıfta çocukluğunu hatırlarsa, çocukluğu onu hiç bırakmadıysa ve sınıfındaki yüzlerde kendi çocuk yüzünü görürse... Ödev: İyi birer anne baba olun. Okul bunu öğretirse onca derse gerek kalmaz, çocukların sayısal, sözel, ne kadar zekası varsa abluka altına alınmaz. Aslı budur; babaya duyulanın tekrar yazdırdığı bir öykü, bu kez başka bir anın kaçışı. Memurlardan. "Öksürüğüme haciz koyacaklar diye, salamıyordum boğazımdaki karıncaları." (s. 32)
Hava Dumuru: "İşaret parmağını kıvırarak tokmak yapmak" şans eseri başka bir kitapta, bu kitabın çok uzak olmayan evvelinde de vardı. Yılmaz bunu almış mıdır, yaratmış mıdır, bilemiyorum ama bunu yaratması zor değil, güzel bir tesadüf deyip geçiyorum.
Anadolu'ya bir ziyaret, kasaba. İnsanların orada nasıl yaşadığına, neler yaptığına dair, tanıdıkların yeni yaşamlarına duyulan üzüntüye binaen, fabrikanın can verdiği bir kentin kırılganlığına, şahsen.
Dolu öykü. Vas'at O. Dener'in öyküleri kabul edilmez, editörden döner. Başka bir öyküde kadınlar ölçü doğururlar, çocukları içine koyarlar, akraba ziyaretlerinde eksiğini fazlasını tartışırlar. Başka bir öyküde Abdullah Hoca görülür, Uçman'dır muhtemelen. Tanpınar Kanonu kendisine müteşekkirdir, bir de kuş avcıları. Başkada romancı değil, öykücüdür anlatıcı, öyküye yeter nefesi zira böylesi akarlık romana sığacak gibi değildir. Ölümün renginin mavi olduğu da okulda öğretilmez, hemşirelere ve edebiyatçı(?)lara, oysa Melih Cevdet bunu dört dizeyle öğretir, hem de okulsuz, hem de şenlikli.
"İşbu kitap" diye biter, sınıf defterlerinin ardı ve bizim ortaokuldaki Abuzer Hoca'nın defterimizin her bir sayfasına numara yazdırarak sona not düşürdüğü. Bütün edebiyat ödüllerini toplayıp hiçbirine katılmaması, son. Kitabı kapamadık, arka kapak öndekilere kendi imkanlarıyla, kitabı bir arada tutan yapışkanın, kağıdın, boyanın, mürekkebin çekimine kapılarak.
Gökhan Yılmaz zorluyor. E'siz Potkal'la birlikte kargaşa yaratmada bir numaraya koyuyorum, anlatım biçimiyle herhangi bir numaraya koymuyorum, ayıptır. Geleneksel anlatıyı seven okurlar için işkenceden başka bir şey olmayacaktır, bir tık daha öndeyseniz deneyin. Karnaval.
