Türkiye'de Dönme Yahudi Gerçeği Hakkındaki Yorumlar

Şimdiki Türkiye'mizde değil, Osmanlı döneminde Yahudilikten dönenlerin anlatıldığı bir kitap.

Son yıllarda moda olduğu üzere Osmanlı'nın yıkılışını sabetaycılar üzerinden ittihatçılara bağlamak kolaycılığını bu kitapta da gördüm. Halbuki bu çöküş yüzlerce yıllık bir sürecin sonucudur. Sabetayistler kendi topluluklarının çıkarı için bütün siyasi hareketlerin içinde bulunmayı düstur edinmişlerdir.Bu kural günümüzde de geçerlidir. Osmanlı'nın çöküş dönemlerindeki Jön Türk hareketi,31 Mart Vakası,2.meşrutiyet vs. gibi tarihsel olayları belli gruplara,cemaatlere,devletlere bağlamak Türk milletinin, yöneticilerinin kendisinden kaynaklanan hataları görmesini engellemek gibi bir sonuç doğuracaktır.16. devletimizin bekası için bu husus çok önemlidir. Arap kökenli yazarların kitaplarından alıntılar yapılarak yazılmış copy-paste tipi bu kitabı çok beğendiğimi söyleyemiyorum. Son bölümde Ilgaz Zorlu'nun kitabının bir şekilde özetinin yapılmış olması biraz puan kazandırıyor.

Sebetaylıkla ve dönmelikle ilgili okumuş olduğum ilk kitap. Daha önce bilmediğim birçok şeyi yeni öğrenmiş bulunuyorum. Sebetaycılar her ne kadar bizler tarafından Yahudi olarak bilinseler de, Yahudiler tarafından da pek Yahudi olarak görülmüyorlar. Çünkü Sebetay Sevi Yahudi dininde kendini mesih ilan ederek ve birçok değişiklikler ve yenilikler yaparak farklı bir hale getirmiş. Kitapta bazı yazan Sebetaycıların adetleri gerçek ise mide bulandırıcı. Bu kitabı okuduktan sonra herhalde Sebetaycılarla ilgili başka kitap okuma gereği duyacağımı sanmıyorum.

Kitabı okudum ve oldukça istifade ettim diyebilirim.Genelde bu konu ile alakalı eserler ya batılı yada yerli kaynaklar oluyordu.Bu sefer durum biraz daha farklı çünkü yazarımız bir Mısırlı Türkolog olan Hüda Derviş hanımefendi.Öyle anlaşılıyor ki yazar oldukça İslami hassasiyetleri olan bir insan.Kur'an dan arada bir de olsa vermiş olduğu ayetler bunun bir delili sayılabilir.Ayrıca Filistin sorunu yüzünden yazarın Yahudilere karşı oldukça sert bir tavır takındığı dikkatlerden kaçmıyor.Zaten Sabataycılık akımı ile Filistin sorununu sürekli olarak örtüştürme gayretinden dolayı bunu rahatlıkla anlayabiliyoruz.Bu konuda kısmen de olsa yazara hak vermemek elde değil.

Kitabın iki ana bölümden oluştuğunu mütaala edebiliriz.Aslında üç bölümden oluşuyor fakat konu olarak iki ana noktaya ayrılmış durumda.Birinci bölüm Sabatay Sevi'nin ortaya çıkışı ve hareketinin merhaleleri ile alakalı.İkinci bölüm ise bizim şu meşhur Ilgaz Zorlu'nun kitabının bir özeti durumunda.Bu konu ile ilgilenen arkadaşlar bu kitabı muhakkak okumuşlardır.Ben de ki baskısı galiba 7,baskı falandı.Ilgaz Zorlu’nun kitabı muhakkak ki bilgi açısından son derece önemli fakat o kadar çok tekrar var ki insanı bezdiriyor.İşte Mısırlı Türkolog Kitabın ikinci kısmını bu kitaba ayırmış.Bol bol alıntılar yaparak arada bir kendi ufak yorumlarını eklemiş.

Bu kitabın diğer “Dönme” araştırmaları ile arasında ki bir fark hemen göze çarpıyor.O da şu ki yazar “Dönmelerin” Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde ki etkilerini açıklamaya çalışmıştır.Bence bu çok önemlidir.Diğer çalışmalar konunun bu tarafına pek değinmemişlerdir.”Dönmelerin” Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde Müslüman topluma verdiği zararlar herhalde sayma ile bitmez,aslında bu konuda müstakil bir çalışma yapılsa çok isabetli olurdu.Tabi ki bu müstakil çalışmayı İslami hassasiyetleri olan bir isim yapmalıdır.Aslında Ertuğrul Düzdağ hocanın kitabı biraz daha genişletilse bu açığı kapatır gibime geliyor.

Umarım bu kitap da olayın kronolojik tarihini,yâni Sabatay Sevi'nin nasıl ölüm korkusuyla sözde Müslüman olduğunu anlatmıyordur.Çünkü aynı konuda birbirini tekrar eden bir sürü kitap yazıldı. Artık olayı değişik yönlerden tahlil eden kitaplar gerekli.