Hz. Ebu Bekir’in hayatı ve şahsiyeti Müslümanlar için önem arz eder. O Resulullah’ın, en yakın arkadaşı, Resulullah’tan sonra ilk devlet başkanı ve Müslümanların ilk halifesidir. Rasulullah’ın vefatından sonra ortaya çıkan ihtilafların halledilmesinde önemli rol oynamış, irtidat hareketlerini bastırmakla Müslümanların birliğini güçlendirmiş, fetih hareketleriyle İslam’ın yayılmasını sağlamıştır. Kur’an-ı Kerim’i bir Mushaf halinde toplamakla ona en büyük hizmeti gerçekleştirmiştir. Sadakati, ahlakı, bilgisi ve devlet adamlığı ile Müslümanlar için güzel bir örnek olmuştur. Kişisel işlerinde hoşgörülü, din ve devlet işlerinde haksızlığa göz yummayan karakteri ile, on dört asırdır Müslümanlar nazarında mükemmel bir ahlaki kâmil bir insan ve büyük bir devlet adamı numunesidir.
Babası Ebu Kuhafe, Mekke’nin fethinden hemen sonra oğlu Ebu Bekir’in aracılığı ile Müslüman olmuştur. Mekke’nin fethinde Ebu Bekir onu Hz. Peygamber’in huzuruna götürdü. Hz. Peygamber “Yaşlı babanı buraya kadar yormayıp evinde bıraksaydın. Ben onu ziyaret ederdim” diyerek iltifatta bulundu. Buna karşılık Ebu Bekir “Onun size gelmesi daha uygundur” şeklinde cevap verdi. Hz. Peygamber “Biz ona, oğlunun iyiliklerine karşı ikramda bulunuruz” buyurdu ve Ebu Kuhafe’yi İslam’a davet etti, o da Müslüman oldu. (s.4)
Hz. Ebu Bekir’in pek çok lakabı vardır. Bunların en meşhur olan ve çok samimi, çok sâdık, sözünü işiyle doğrulayan anlamlarına gelen ‘Sıddîk’, ona Miraç olayını hiç tereddüt etmeden tasdik etmesi dolayısıyla Hz. Peygamber tarafından verilmiştir. Yine eski, cömert, güzel, azat edilmiş anlamlarına gelen ‘Atîk’ lakabı ise çok hayır yaptığı, yüzü ve ahlakı güzel olduğu için annesi tarafından verildiği rivayet edilse de, Hz. Peygamber’in “Sen cehennemden atîk’sin(azatsın)” buyurarak onun cehennemden azat olduğunu müjdelemesi ile verildiği görüşü daha uygundur. Ayrıca servetini Allah yolunda harcadığı ve eski elbiseler giydiği için ‘zü’l-hilâl’, çok merhametli olduğu için ‘evvâh’ lakablarıyla da anılmıştır. (s.6)
Halife seçildikten sonraki şu konuşması da önemlidir: “Ey insanlar! En iyiniz olmadığım halde sizin başkanınız olarak seçilmiş bulunuyorum. Şayet görevimi yollu yolunda yaparsam bana yardım ediniz. Yanlış hareket ve davranışta bulunursam bana doğru yolu gösteriniz. Doğruluk, itimat ve emniyet, yalancılık ise hainlik ve itimada karşı suiistimaldir. Güçsüz olanınız (şayet haklı ise) hakkını alıncaya kadar benim yanımda güçlüdür. Güçlü olanınız (haksız ise) kendisinden hak sahibinin hakkını alıncaya kadar benim yanımda güçsüzdür. Bir millet, Allah yolunda cihadı terk ederse o millet zillete duçâr olur. Bir millet arasında yaygın olursa Allah o millete umumi bir bela verir. Allah’a ve Resulüne itaat ettiğim sürece bana itaat ediniz. Şayet Allah’a ve Peygamber’e isyan edersem bana itaatiniz gerekmez. Allah’ın rahmeti üzerinize olsun.” (s.39)
Hz. Ebu Bekir ile Hz. Ali, sahâbîler arasında en güzel konuşan iki hatip olarak tanınır. Ebu Bekir'in çok tesirli konuşmaları fesahat ve belagat bakımından olduğu kadar muhtevalarının güzelliğiyle de ünlüdür. Onun bazı özlü sözleri şöyledir:
*Ölüme karşı harîs ol. Sana hayat verilir.
*İstişare ettiğinde doğru konuş ki meşveret doğru olsun.
*Bir hayrı kaçırırsan onu yakalamaya çalış. Ulaşınca da onu geç. Ondan daha iyisini yap.
*Dört kimse Allah’ın seçkin kullarıdır: Tevbe edene sevinen. Günahkâr kimse için istiğfar eden. Ayrılıp giden kimse için dua eden. İyiliğe muhtaç olana yardım eden.
*Kendini ıslah et ki insanlar da sana karşı iyi olsun.
*Akıllı kimse müttakî olan, akılsız kimse de zalim olandır. En doğru kimse emanete riayet eden, en yalancı kimse de hainlik yapandır.
*Allah mükafatını azabıyla birlikte zikretti ki, bu vesile ile kul, ibadete rağbet etsin ve azaptan korksun.
*Allah senin zahirinde gördüğünü batınında da görür.
*Kul, dünya nimetlerinden bir şeyle kibirlendiğinde Allah Teala o nimet ondan ayrılıncaya kadar buğzeder.
*Çok söz kişiyi unutkan yapar.
*Azgınlık, sözünde durmamak ve hilekarlık kimde bulunursa, zararları yüne kendisine dokunur.
*Üzerine hakkın konduğu bir terazinin ağır gelmesi haktır. Üzerine batılın konduğu bir terazinin ise hafif gelmesi haktır.
*Kardeşine bizzat kendisi yardım eden kimseye Allah rahmet etsin.
*İki hasletin senin için en iyisi, ikisinden en hoşuna gitmeyenidir.
*İyilikler, kötülüklerden korurlar.
*İmanı olmayanın dini yoktur. Yaptığı işi Allah için yapmayana mükafat yoktur. Niyeti olmayanın ameli yoktur.
*Keşke çiğnenip sonra yenen bir ağaç olsaydım.
*Sana yol göstermek isteyenden durumunu gizleme, aksi takdirde kendini aldatırsın.
*Sabır imanın yarısı, yakîn ise tamamıdır. Sabrın bulunduğu yerde musibet yoktur. Sabredin! Zira her işin başı sabırdır.
*Birisi ona “Sana bir küfrederim ki, seninle birlikte kabre kadar gider” der. Hz. Ebu Bekir “Benimle değil, seninle birlikte gider” cevabını verir.
*Dostuna dost ol. Tüm arkadaşlarını haklarda eşit tut.
*Mal cimrilerde, silah korkaklarda be re’y zayıflarda olursa işler bozulur.
*Hiçbir bela yoktur ki ondan daha ağırı olmasın.
*Ne söylediğini ve ne zaman söylediğini iyi düşün.
*Sırrını alenî şeylerle bir tutma. Zira işin bozulur.
*Maiyetinle konuş ki, faydalı bilgiler alasın.
*Halka iyilik yapmak afet ve belalardan korunmaya vesile olur. (s.115-116)
Cennetle müjdelenen, Hz. Peygamber’in kayınpederi, hakkında halife tabiri ilk defa kullanılan, bu büyük sahabinin hayatını, Hz. Peygamber arkasından birçok sözler uydurulduğu yerde Hz. Ebu Bekir arkasından da olmadık sözlerin söylendiği ve birtakım yakışıksız iftira ve olur olmaz iddiaların yapıldığı o ashabın güzide insanını ilk elden kaynaklardan hazırlanan kitaplardan okumaya ihtiyacımız var. İbrahim Bey’e teşekkür ediyor, kitabın başında İslam Ansiklopedisi(10/101-108)’ndeki Ebu Bekir maddesi ve a. Lütfi Kazancı Hoca’dan Ebu Bekir (328 s.) kitabı ile de konuyu tamamlama tavsiyesi ile sözlerimi noktalıyorum.
