E-Dergi

Genelde Peyami Safa'yı değerlendirenler onun psikolojik roman yazma tarafini çok ön plana çıkarırlar. Ama ben bu yargıyı kabul etmekle birlikte olay akışındaki çeşitliliğe değinmek istiyorum. Yani hikaye öyle alakasız bir yerden başlıyor ve o kadar farklı yerlerde dönüp dolaşıyor ki, bu hayal gücüne doğrusu şaşıyorum... Yalnızız'da da hikaye çok farklı bir durumdan başlıyor ve yavaş yavaş okur ne olduğunu anlamaya başlıyor... Özellikle Peyami Safa'nın dili kullanma yeteneği insanı mest ediyor adeta... İşte bence Yalnızız'ın özeti olan cümle; Kadının aşk ahlakı bazen aşkın dışında başka ahlak tanımaz

Sürgünde geçen kış günleri bu eserde o kadar da güzel anlatılmıyor aslında... Doğru Aleksander Soljenitsinden daha fazlasını beklerdim... Bu eseri okuduktan sonra 200 gram ekmek için hayal kuran insanları görecekesiniz... Surov, hikayenin kahramanı, yaşlı bir adam... Toplama kampında, kışın soğuğunda, yazın sıcağında bile okusanız üşüyeceksiniz...

Canan, söy kökü belli olmayan bir güzel... Peyami Safa'nın aile kurumunu korumaya dönük düşünür kimliğinin acı çeken bariz bir tezahürü. Özellikle Canan uğruna kendi eşini terk eden Laminin halinin traji-komikliğini net bir şekilde anlatıyor. En yakın arkadaşı Selim bile Canan'la münasebetini açıklarken Samiye; Münasebette olduğum kadınların kocalarına izahatta bulunmak bir bir alışkanlığım yok ama, sen arkadaşım olduğun için izahat yapacağım... Aile kurumunu dağıtan en son sınırı alabildiğine resmediyor yazar... Canan'a ne mi oluyor? Geçmişin iki elinden biri onun gırtlağına yapışıyor, diğeri genç kadının erzel felsefesinin boğazına...

Sabri Ülgener'in bu kitabında gerçekten ekonomi tarihinde alışılmışın dışında bir seyahat yapacaksınız. Enflasyon, paranın değer kaybetmesi, maliyet enflasyonu ve stagflasyon gibi kavramların çok daha önce Doğu kültüründe hem farklı ad altında yaşandığını, hem de bunların teorisiyle ilgilenenler olduğunu çok açık bir şekilde ifade etmekte yazar. Ayrıca klasik iktisat döneminde durgunluktan uzak bir ekonomik hayat fikrini de kafamizdan büsbütün silmeyi başarıyor, Sabri Ülgener... Kitabın tek eksiği belki de açıklamalarda çoğu bilgiyi aynen Osmanlıcasından aktarması... Herhalde böyle değerli bir eseri okumak için Osmanlıca ya öğreneceksiniz ya da mevcut bilgilenirizle anlamaya çalışacaksınız... Ben kısa sürede bir polisiye hikayeyi okur gibi bir solukta okudum... Ekonomiyle ilgilenenlere tavsiye edilir.

Bir Tereddüdün romanı olaylara farkılı açıdan bakmamı sağladı. Mesela cemiyetin oluşmasını yazar ölüm korkusuna bağlıyor. Herkes yalnız ölmelten korkuyor, bu yüzden birlikte yaşama isteği yalnız ölmekten kormanın sonucunda ortaya çıkıyor. Roman'a konu olan yazarın gizli saklı olarak bayan okuyucularıyla görüşmesi ayrı bir ilginçlikti benim için. Çok farklı bir tarzda yazılmış, romanın içinde farklı bir olay daha anlatıyor ve Mualla o olayı başka bir kitaptan okuyor. Ve okur, hem Bir Tereddüdün Romanı'nın sonunu hem de ikinci olayın sonunu merak ediyor. Sıradan olayların bu kadar sürükleyici anlatılması en azından beni çok etkiledi...