E-Dergi

Emekli Naim Efendi, gelenek ve törelere bağlı bağlı, olgun bir adamdır. Kızı Sekine Hanım, damadı Servet Bey ve torunları Seniha ve Cemil ile birlikte aynı konakta yaşamaktadır. Serbest şekilde yetiştirilen Seniha'nın konağa girip çıkanlar arasında iki hayranı vardır: Faik ve şair Hakkı Celis. Faik ile yakınlaşan Seniha Faik'ten hamile kalır. Durumu öğrenen Naim Efendi çok üzülür. Birinci Dünya Savaşı'nın yarattığı pahalılık konakta da etkisini gösterir. Faik ortalarda görünmez olur. Seniha ise Avrupa'ya kaçar. Seniha'yı temiz bir aşkla seven şair Hakkı Celis ise cepheye gider. Avrupa'dan dönen Seniha'nın yaşamı farklılık gösterir. Damat Servet Bey eşini alıp konaktan ayrılır. Naim Efendi konağı kiraya verip ablasının yanına taşınmak istese de konağı kiralamak isteyen çıkmaz. Çaresiz kalan Naim Efendi hızla değişen zaman karşısında yapayalnız kalır. Yalın bir dil ve akıcı bir anlatımın olduğu bu eseri beğenerek okuyacağınızı düşünüyorum.

Roman, İstanbul'da bir otelin açılışı için yapılan bir daveti anlatmakla başlıyor. Davette otuz tane büyük masa kuruluyor be masalarda yer alan birbirinden ilginç ve değişik kişiler (Bal Hanım, Tekin Bey, İmparator ve eşi Tanya, Atıf Bey ve eşi Atıfet Hanım, Can Dizdar, Koray Alpaslan vb.) tanıtılıyor. Bu kişilerle ilgili olaylar anlatılarak sayfalar ilerliyor. Otel sahibi Ergun Bey'in değişik olaylar karşısında farklı tepkiler gösterdiğini görüyoruz. En büyük yardımcısı ise özel sekreteri Zehra'dır. Yazar, kişilerle ilgili olayları anlatırken güncel olayları da (28 Aralık Uludere'deki olayları, gezi olayları, polislerin kullandığı toma ve ışid olayları) eserine ilave ettiğini görüyoruz. Yalın ve akıcı bir anlatımı olan eseri beğenerek okuyacağınızı düşünüyorum.

Önceleri İsveç'in, sonraları Rusya'nın idaresinde yaşayan Finlandiya'nın bugünlere nasıl geldiğini anlatan etkileyici bir kitap. İçinde bulundukları durumdan kurtulmak için bazı aydınlar (özellikle Snelman) ülkelerinin her yerinde toplantılar yapıp, konferanslar vererek Fin halkını bilgilendirmeye, bilinçlendirmeye çalışırlar. Bu çalışmalar o kadar etkili olur ki küçük bir esnaf olup reçel yapan Jarvinen reçel kralı, kunduracı olan Okunen ayakkabı mağazalarının sahibi, köy köy gezip yumurta toplayan Thomas Gulbe de yabancı ülkelere yumurta ihraç eden kişi olurlar. Kendini halkın sağlığına adayan bir doktorun cenaze törenine ise binlerce insan katılır. Bunlar sadece birer örnektir. Bu şekilde çalışan bir toplum bugünkü Finlandiya'yı oluşturur. Kesinlikle herkesin okuması gereken bir eser olduğunu düşünüyorum. (Eserin İdealist Öğretmen adlı bölümü bu yayınevinin kitabında yoktur.)

İkinci Dünya Savaşı yıllarında İstanbul'da yaşamın nasıl devam ettiğini anlatmakla başlıyor roman. Doğdukları yerleri ekmek parası için terk edip İstanbul'a gelen insanlar (Bekir, Durmuş, Hilmi, Gani) hamallık yaparak geçimlerini sağlamaktadır. İstanbul'da ticareti elinde bulunduranlar ise oldukça rahat bir yaşam sürmektedir. Dönemin hükümeti "Varlık Vergisi" adı altında yeni bir vergi toplamaya karar verince İstanbul'da şartlar değişir. Zenginlik, sınıf değiştirir. Hamallık yaparak geçimini sağlayanlar dükkan, han, otel sahibi olur. Bu mülklerin esas sahipleri (Halit Bey, Enis Fikri Bey, Ruben, Dr. Artin) ise varlık vergisini ödeyebilmek için ellerinde ne varsa ucuz-pahalı demeden satmaya çalışıp Aşkale'ye sürgün gitmek istemezler. Bir Arap kızının söylediği şu sözler: "Hiç kimse ölünceye kadar bir sırrın düğümünü çözdüğünü sanmasın." aslında olayları özetliyor.

Bu eser hem masal hem de anı özelliklerini yapısında bulunduruyor. Eserin başlarında June, Ruby ile Brownie'nin birbirlerine gönderdikleri mektupları okurken oldukça sıkıldık. Ama eserin sonlarına doğru yaklaştıkça yazar birbirinden güzel sürprizler yaparak okuyucusunu şaşırtıyor. Kimsenin beklemediği harika bir sonla eseri bitiren yazarın bu kitabında verdiği mesaj çok önemli:"Aile bireylerine karşı kin beslemeyi bırakmak gerekir. (sayfa 296)" Katılmamak mümkün değil.