E-Dergi

Nobel ödüllü José Saramago'nun, 25 yaşındayken kaleme aldığı ilk romanı. Onlarca kitabını okuduğum ve aşina olduğum klasik Saramago'yu bulamasam da, genç bir yazarın ilk romanına göre oldukça profesyonel yazılmış bir eser.
Kocası bir hastalık sonucu ölen ve iki çocuğuyla dul kalan Maria Leonor'un kocasından kalan çiftliğin tüm işlerini eline almasıyla başlayan bir hikaye. Ve bence romandaki asıl karakter hizmetçi Benedita. O sadece Maria Leonor'a hizmet eden bir hizmetçi değil, Maria'nın geleneksel tarafı. Yazar bence Benedita'nın kişiliğinde gelenekselliğin ve ahlakın, arzular karşısındaki acı ve sert tavrını kişiselleştirmiş. Hizmetçi Benedita güçlü bir karakter ve toplumun geleneksel baskısal yansıması veya belki de yaptıkları evlenememiş olmasının getirdiği ahlaksal bir kıskançlık. Okuyucu buna karar verecek. Lakin kitabın sonundaki Dr.Viegas'ın ölümü alt metinde neler ifade ediyor, yazar neyi gizli anlam olarak yerleştiriyor buda yine okuyucuya kalıyor.

Budizm, batı dünyasında yayılmaya devam ederken, ülkemizde, bir öğreti olarak felsefesi merak edilmekte ve birçok kişi tarafından pratikleri benimsenmektedir. Budizm ve Buda'nın öğretisi hakkında aklınızda sorular varsa işte bu kitap temel düzeyde cevaplarını verecektir. Kitap, Budizm'in felsefesinden ziyade tarihsel gelişimine ve çeşitliliğine odaklanmış ve bu noktada okuyucuya genel bir bakış açısı sunmuştur.

2500 yıllık tarihinde birçok farklı yüzü olduğu için tek bir Budizm'den söz etmek elbette oldukça zor olsa da, kitap tarihsel bir kronolojiyle bunu sağlamaya çalışıyor.

Budizm, tutunabildiği toplumlarda manevi ve sosyal yapıları şekillendirmiştir.(s.10) Bu kapsamda Doğu ve Güney Asya'nın tarihini anlayabilmek için Budizm'in orada oynamış olduğu ve kısmen hala oynadığı rolü bilmek gerekir.

Bu öğreti neden ve nasıl bu kadar kabul gördü dediğimizde ise, kitap cevap olarak bana şu ifadeyi sundu; "Buda öğretisinin değerleri olan iyilikseverlik, doğruluk ve özdenetim ahlakı, geniş çevrelerde hızlı bir şekilde takipçi buldu ve bu öğreti muhtemelen deniz ve kara ticareti yapan kişiler tarafından Hindistan'ın dışına yayılarak evrensel bir öğreti haline geldi."( s.11)

Kitabın içeriğine baktığımızda; Birinci bölüm, MÖ 5. yüzyılda Hint dinleri dünyasından doğan Budizm'in kurucusu Siddharhartha Gautama, (s.21) yani Buda'nın hayatı ve öğretilerini konu alıyor.

İkinci bölüm, Hindistan, Sri Lanka ve Güneydoğu Asya'daki Budizm'den bahsederek, Budizm'in erken çeşitliliğinden, felsefi ve edebi geleneklerinden ve Theravada Budizm'ini konu ediyor.

Üçüncü bölümde, Orta Asya, Çin ve Japonya'daki gelişimi konu edilirken, dördüncü bölümde Chan/Zen Budizm'i anlatılmıştır.

Kitabın son bölümü ise, Budizm ve çağdaşlık üzerine bir yazım sunmuştur.

Odak noktasında dünyevi zevklerden vazgeçişi temel alan ve aynı zamanda "benliği" reddeden düşüncesiyle bireysel kurtuluşa yönelen bu öğretinin, tarihsel sürecini merak ediyorsanız kitap size temel düzeyde bir bilgi sunacaktır.

Son olarak kitaptan şu ifadeyi buraya eklemek isterim: " Bilinen şeyler kendi varoluşlarına sahip değildir, ancak bilişsel bir sürecin sonuçlarıdır. Bu yüzden dış dünya nesnelere bağlı değil, kişinin kendi bilincinin bir yansımasıdır."(s.80)

Murathan Mungan'dan keyifle okunacak bir kitap. Nedendir bilmem ama (eminim ki bir ironisi veya bir anlamı vardır) kitabın adı; "sayfa 189" lakin bu ad gerçekten de sayfa sayısı.
Batılıların "fragmental" dedikleri, bazen bir, bazen de birkaç paragraftan oluşan, çeşitli konular, durumlar üzerine yazılar, düşünceler. Kimi zaman edebiyat dünyasına, kimi zaman kitap yazarlarına naif eleştiriler, lakin çokça iyi bir yazar ve iyi bir okur olmak için geçilmesi gereken yollar ve geliştirilmesi gereken özelliklere atıflar. Sinema dünyası da Mungan'ın gözünden değerlendirilmiş. Sonuçta kitabı okurken eminim ki izlenecek filmler,okunacak kitaplarla ilgili çokça notlar alacaksınız. Mungan'ın zihinsel ve yaşamsal serüveninden çıkan bu kısa notlar, yazılar; okurda yeni düşünceler, duygulanımlar, yaklaşımlar oluşturacaktır. En azından benim zihnimde farklı bir perspektif açtı.

Mantıku't Tayr eserinin yazarı Nişaburlu mutasavvıf Feridüddin Attar'dan bir öğüt kitabı. Bir çok değerin alt üst olduğu günümüzde; yalan söylemek, gıybet etmek, tahammülsüzlük, cimrilik, sabır gibi konularda hala geçerliliğini koruyan tavsiyeler bulacaksınız bu kitapta.

Nobel ödüllü yazar André Gide tarafından kaleme alınan kitabın birinci bölümü; Paris'te ki bir restorana giren ateş tanrısı Prometheus'un diğer mitolojik karakterle yaptığı tartışmaları anlatıyor.
Yaklaşık elli yıl sonra yazılmış ikinci bölüm Theseus ise; Atina şehrini kurmasının ardından emekliye ayrılmış Theseus'un ağzından maceralarını ve pişmanlıklarını anlatıyor. Tabi kitabı okurken daha iyi anlayabilmek adına az biraz mitolojiyi de bilmeniz gerekiyor.