E-Dergi

Orhan Kemal 1940' lardaki mahpushane hikayeleştirmiş. Tamam roman (belki büyük hikaye) ögeleri ve tekniği de doğal olarak kullanılmış ama ben daha çok röportaj veya gözlem raporu gibi okudum. Edebi değerinden çok belgesel değeri var.

Kemal tahirin cumhuriyet eleştirilerinde tuhaflaştığı yapıt . Kitaba göre enstitülerin 2 amacı var. Köylü çocuklarını öğrenci ve öğretmen olarak köle gibi çalıştırmak ve devletin köyde çekilmiş kılıcı yapmak.Köyü uyandırmayı filan düşünen yok. Ayrıca bozkırı uyandırmanın mümkünü de yok. “Çekirdeği olsaydı, bozkır bozkır kalır mıydı ?” Kemal tahir nedense böyle uçmuş ama, Enstitüler engellenmeseydi, köye eğitim, zanaat, tarım teknikleri ve çağdaşlık girecekti Cumhuriyet kadrolarının halisane amacı buydu

A:B.D.' de sınıf mücadelesini konu alır gibi başlıyor. Ancak A.B.D. toplumunun ve insanının nasıl oluştuğunu anlatan bir destan haline dönüşüyor. İki emekçi Billy ve Saxsonne aşklarını evliliğe dönüştürdükten sonra büyük şehri terkedip geleceklerini kırlarda aramaya çıkıyorlar. Batıyı fetheden, Amerikayı kuran göçmen atalara sürekli gönderme yapılarak sürdürülen roman örgüsü, iki emekçide Amerikan girişimci ruhunun nasıl ortaya çıktığını olağanüstü bir teknikle işliyor. Kitapta Billy ve Saxsonne ile birlikte büyük bir merakla ay vadisini ararken Amerikan toplumunu da biraz daha iyi anlayacaksınız.

Kitap önceki yazıların bir derlemesi niteliğinde olduğundan sistematik olarak biraz zayıf kalmış. Kitap okur gibi değil, her bölümü makale gibi okumak lazım. İbni Batutadan önemli ölçüde yararlanılmış. Orta çağa damgasını vurmuş devasa islam bilim ve kültür vakıasının 13. yüzyılda Anadoludaki izlerini görebiliyoruz. Mesela her Beylik başkentinde bir kütüphane bulunduğunu, bey saraylarında dönemin en ünlü bilginlerinin barındırıldığını anlıyoruz. Perakende bilgiler için de olsa yararlanılabilecek bir kitap.

Binlerce yıllık yörüklüğümüzün 2000'lerdeki görüntüsünü okuyoruz. Mütevazi ama samimi ve sıcak bir kitap. Eksiği yarı göçebe hale gelmiş yörüklüğü ortam ve yaşam biçimi itibariyle yeterince detaylandırmamış olması.