E-Dergi

Kitapla ilgili geniş bilgi H.Oral tarafından Atlas Tarih Dergisinin 10.sayısının 78-85. sayfaları arasında detaylıca verilmeye çalışılmıştır. Merak edenler adı geçen derginin ilgili sayfalarına bakabilirler.

Bu kitap sadece bir hatıra olmaktan öte zamanının tıp eğitimini güzel bir lisan ile anlatması bakımından da önem kazanıyor. Aslında eser Türk Tıp Tarihi'ne de bazı zenginlikler katması açısından küçük de olsa önemli bilgiler vermektedir. Ayrıca Tevfik Sağlam, bir idealist olarak şahsi çabalarından, yaşantılarından örnekler aktararak okuyucuya önemli mesajlar vermektedir.
Kitabın tek kusuru çok kötü bir kağıda basılmış olmasıdır.

Şüphesiz neredeyse 1880’lerden zamanımıza değin bir süreyi içine alan Ermeni olayları ile ilgili birçok yabancı bilim adamı, gazeteci, tarihçi ve yazarın belgelere dayanan eserleri mevcuttur. Bunları taraflı, tarafsız hiç kimse inkâr edemez. Bu eserlerden bir kısmı tamamen bu probleme ayrılmışken bazıları da eserlerinin değişik sayfalarında konuya doğrudan önemli açıklamalar getirmişlerdir. İşte Stephan Lauzan’ın eseri de bunlardan biridir.
S.Lauzan, 1912 yılında Ermenilerin Avrupalıların daha çok dikkatlerini çekmek için birçok terör hareketlerine başvurduklarını da örneklerle işaret etmektedir. Mesela Ermeni çetecilerinin demiryolu güzergâhlarına, yabancıların posta merkezlerine bombalar attıklarından bahsetmektedir. Ayrıca bu konuda hazırlanmış olan raporlardan da yer ve tarih işaret ederek örnekler de vermektedir. Hatta okuduğu raporlardan hayrete düşen S.Lauzan “Bunları okuyunca kendi kendime sakın geçmişteki olaylar hakkında pek kötü bir şekilde aldatılmış olmayayım” diye bir soru sormaktan da kurtulamaz.
Kitabın daha kaliteli bir kağıda basılması iyi olurdu denebilir.
Eserin muhakkak okunmasında yarar vardır.

616 sayfalık hacimli ve pırıl pırıl baskılı bir eser. Kitaba baştan sona büyük bir emek verildiği anlaşılıyor. Ancak kitabın ne iç sayfalarında ne de sonunda hiç bir kaynak gösterilmemiştir. Bu durum da eserin araştırmacılar açısından olduğu kadar, okuyuculara güvenirlik vermesi bakımından da düşündürücüdür. Yani eserde en azından bir kaynakça muhakkak olmalıydı.
Kitabın sonuna eklenen "Küçük Osmanlı Teşkilat Sözlüğü" okuyucu açısından büyük bir ihtiyaca da cevap vermektedir.
Yazar eserinin yeni baskısında bir kaynakça eklerse daha iyi olur görüşündeyim.

Kitap 1914 öncesi Türk Ermeni folklorik hayatındaki benzerlikleri, hatta ortaklıkları ortaya koyması açısından ilgi çekici. Eserin 7 bölümden meydana getirilen İÇİNDEKİLER de buna işaret etmektedir. Köy Halkı, Aşiret ve Hane; Günlük Hayat; Nişan ve Evlilik; Evlilik Hayatı ve Doğum; Çocuk Büyütme; Ritüeller, İnanışlar ve Kehanetler; Halk Hekimliği, Hastalık ve Ölüm başlıkları da Halk Kültürü açısından önemli bilgiler sunmaktadır.