E-Dergi

Öncelikle yayınevlerinin tercüme ettirdikleri kitabın, çeviride esas alınan orijinali hakkında okuyucuya bilgi vermeleri gerekiyor. Çeviride esas alınmış kitap hangi tarihte, hangi yayınevi tarafından basılmış, ve özgün adı nedir? Liberus bunu yapmamış. Yazarın bu yazılarını hangi tarihte yazmış olduğunu bilmenin okuyucu için önem taşıdığı ihmal ediliyor. Şimdi rastgele 7.Kısım'ı, Sosyalizmin Dönüşümü başlıklı yazıyı okuyorum. Çeviri sorunlu. Çevirmen, varsa editör, bu metni okuyunca anlıyor mu? Üstelik Chesterton meramını paradokslar halinde anlatmayı tercih eden bir yazar. Yani dilinin kolay anlaşılır olmadığını biliyoruz. Ama yayınevi bunu bilmiyor olsa gerek. Çaresiz, orijinalini bulup okuyacağız. Türkiye'de tercüme kitaplar söz konusu olduğunda, neredeyse okuyucunun kaçamadığı kaderi. ..

Kapra'ya bu kitap için de teşekkür ederiz. Haksız bir şekilde, tabii ideolojik amaçlarla, Cahiliye olarak tabir edilen Arap devrine ait daha fazla çalışmanın yayınlanmasını bekliyoruz. Böylece İslam tarihinin daha iyi anlaşılması için de önemli bir katkı sunulmuş olacaktır. Bu arada, Yaltkaya gibi bir kişinin de malum koroya uyarak, "Cahiliye'de kız çocukları öldürülüyordu" sakızını çiğnemesini yadırgadığımı söylemeliyim. Antik ve geç antik çağda da, uygarlığın beşiği olarak sunulan antik Yunan dahil, çoğu kültür sakat, zayıf, üretime katkısı olamayacak, bakımı zor, yaşamı boyunca ziyan olabilecek bebekleri çeşitli şekillerde öldürüyordu. O zaman doğum kontrol olanakları yok. Bir de tabii, eski Yunan da dahil, bunlar savaşçı kabilelerdi. Savaşacak insan gücü lazımdı. Bir tür nüfus planlaması bu şekilde yapılıyordu. Konuyu sanki bütün kız çocukları ya da sadece kız çocukları öldürülüyormuş gibi sunmak yanlış oluyor.

Kitabın orijinal adı Diary of an Idle Woman in Constantinople. Buradaki "idle" sıfatını Fransızca bir sözcükle karşılamaya ne gerek vardı. Türkçesi, "aylak"; ya da Farsçadan dilimize girmiş "avare" sıfatları var. Bu "flanöz" ü Türk okurunun çoğunluğu bilmez. Kitaba ilgiyi olumsuz etkiler. Kitapta "İçindekiler" kısmı yok. Orijinalinde yer alan resimler de konulmamış. Bununla birlikte, Türkçesi hayli akıcı, iyi. Kapra'nın bu tür kitapları yayınlamaya devam etmesini bekliyoruz.

A.Mithat bu romanını, özellikle Zola adı etrafında, Fransa'da hayli revaç görmekte doğalcı roman anlayışına nazire olacak şekilde 1891'de yazmış. Sunuş yazısında belirtildiği gibi, "üstkurgulama" tabir edilen roman içinde roman tekniğiyle kurgulanmıştır. En önemlisi, yazar zamanının gündelik hayatı, "küçük insanlar"ın günlük geçim mücadeleleriyle igili yer yer değerli bilgiler verir, veyahut, gözlemlerini aktarır diyelim. Hümanist bir anlayışla çoğu emeğiyle geçinen bu insanların durumlarını gözler önüne serer. Edebiyattan tarih çıkartılabileceğini veya tarih öğrenilebileceğini ihmal etmemek gerekiyor. Roman bu açıdan önemlidir.

Memduh Şevket'in bu kitapta da yer alan erken öykülerinin dili eski. Yapı Kredi Yayınları bu eski kelimelerin, deyimlerin bugünkü Türkçe karşılıklarını her sayfanın altında gösterebilirdi. Editör gereğini yapmamış.