E-Dergi

Reza Aslan'ın iyi çalışılmış, soğukkanlı, nesnel bir yapıtı. Yöntemi itibarıyla da gayet başarılı. Dili de öyle. Bu arada, çevirmeni de kutlamak lazım. Gayet başarılı bir çeviri. Teşekkür ederiz. Vaftizci Yahya kısmında, Yahya'nın adı bir kaç kez "Yakup" olarak yazılmış, ileri ki baskılarda düzeltmek gerekir. Panama yayınlarından, özellikle Brill serisinde çıkan erken İslam dönemiyle ilgili kitapların da çevirisini bekliyoruz.

Tanıtım yazısında söylendiği gibi, "yirminci yüzyıl romanının" değil, yirminci yüzyıl öznelci, "gerçekliği yürürlükten kaldırmak zorunluluğu" nu savunacak, yani dış gerçekliği inkar edecek kadar bağnaz öznelci romanın kurucularından demek daha doğru olurdu. Yazarı bu romanı 1912-14 yılları arasında yazdığını, o sırada dünyadaki gerçek olayların, "tarihsel bir roman yazmadığı için" kendisini ilgilendirmediğini belirtiyor. Bununla beraber, Musil'i Kafka ile aynı düzeyde görmek, Kafka'ya haksızlık olacaktır.

Kitap mitolojik olanla gerçek, tarihsel olanı eleştirel olarak ayrıştırmayan bilindik, standart bir dinsel cemaat tarihi söylemini esas almış. Yani o cemaatin bize kendisi hakkında anlattıklarını hakikat gibi aktarmış. Siyonizm bölümündeyse, onun bir Yahudi buluşu olmayıp, emperyalistlerin kendi siyasal çıkarları için yaptıkları bir buluş olduğuna değinmiyor. Yani Yahudi siyonizmini yaratmıyor, emperyalist bir keşif olarak, siyonizm Yahudisini yaratıyor.Konusunda sıradan bir kitap.

Romanın şifresi kitabın başlarında Şato'nun baş yöneticisi Weswest (yani dünyaya egemen "Batı dünyası")'den habercisi Barnabas'ın (Barnabas, İsa'ya ilk inanlardan ve onun öğretsini, "haberi" ilk yayanlardan olsa da, Kilise atarafından havari olarak kabul görmemiş aziz) Bay K.'ya getirdiği mektupta gizlidir. Gerçek toplumun gerçek dışı, yabancı, istenmeyen parya derekesindeki bir figürü olarak (yani bir Yahudi olarak) ya Şato'nun hizmetine girerek, onun üzerinden görünüşte bir varlık kazanacaksın, geniş reel toplum içinde yine istenmeyen ama Şato'ya "yararlı" bir yabancı olarak koruma altına altına alınacaksın. Tolere edileceksin. Veyahut, kimliğini, ait olduğun topluluğu yadsıyarak, oradan kendini dışlayarak, dolayısıyla yalnızlaşarak asimile olacaksın. Bu yolla bir tanınma, meşruiyet kazanacaksın.

"Parya" konumuna itilmiş insanın bu durumuna verebileceği iki farklı tepki şekli var: Paryalığı, yani toplumun gerçekliği içinde bir varoluşa sahip olmama halini benimsemek ve gettoya sığınmak, orada kendisi gibi parya konumunda olan kardeşleriyle yalıtık yaşamak. Veyahut, bütün insanlara özgürleşme, eşit konuma yükselme olanakları sunan doğaya veya sanata yönelmek. Öyküdeki tarihi kişi heykeli, hiç kimse olduğunun bilincinde olan insanın geçmişte sanat yoluyla yaratılmış bir güzelliğe tutunarak, bir tür protesto olarak, aidiyet hissine sahip olma çabasıdır. Kafka'nın öyküsünde bu ikinci yol zorlanıyor.