E-Dergi

Marivaux'un yapıtında Moliere'in etkilerini görüyoruz. Anlaşılır bir şey tabii. Moliere (hele o çağda) Fransız tiyatrosunun kanonu olarak görülmek gerekir. Bununla beraber hayli yavan ve cılız bir oyun. Bu yapıtıyla Marivaux, zamanının aydınlanmacı, cumhuriyetçi anlayışını iyi kavrayamamış olduğunu gösteriyor. Pekala kölelik karşıtı, özgürlükçü cumhuriyet anlayışının hicvi olarak dahi görülebilir. Amiyane tabirle, "ayakların baş olması" nı gülünçleştirir. Herkes yerini bilmeli ama efendiler de kölelerine daha merhametli davranmalı. Zaten tahayyül edilen cumhuriyet de, kölelik düzenini ortadan kaldırmaz, eski kölelerin yeni efendi oldukları bir düzen anlamına gelmektedir.

Kitabın özgün adı Beschreibung Eines Kampfes. Bunu Bir Kavganın Betimlenmesi olarak tercüme etmek gerekir. Vaktiyle bir çevirmen Bir Savaşın Tasviri diye çevirdi. Hâlâ öyle gidiyor. Yanlış! Kafka' nın ilk öykülerinden biriisi. Yok hükmündeki ya da "hiç kimse" olarak bir paryanın (yani toplumdan dışlanmış, onun gerçekliğinin dışına itilmiş sürekli güvensizlik psikolojisi içindeki bir Yahudinin) doğaya sığınarak kendisinin insan olarak ya da reel olarak farkına varması hikaye ediliyor. Kafka da bir Yahudi parya olarak bir benzerini sanata sığınarak yapmaya çalışmıştı.

Ürüne puan verme talebi doğru değildir. Neyse. İş Bankası Kültür'ün böyle bir derlemenin nerelerden derlenmiş olduğunu belirten bir kitap hazırlatmasını beklerdim. Wilde'a gelince, benim için önemli bir yazar değil. Hayat tarzı, cinsel tercihleri, sansosyanel kişiliğiyle gündem olmuş, bu özellikleri edebi kişiliğini gölgede bırakmış bir yazar.

Kapra'dan Denizler Altında Yirmi Bin Fersahı da bekliyoruz.

Rastgele kitabı açtım. Foucault ile ilgili bölümlere denk geldim. Çevirmen Foucault terminolojisine hakim değil. İngilizceden çeviri yapıldığına göre, "Knowledge/Power", "Bilgi/Güç ; Discipline and Punish", "Disiplin ve Ceza" olarak tercüme edilmiş. Daha doğru bir tercüme, "Bilgi/İktidar" ve "Disiplin ve Cezalandırma" olmalıydı. Aslında bu ikincisinin İngilizce tercümesi de pek isabetli değildir. Orjinali, Surveiller et Punir olduğuna göre, "Gözetim ve Cezalandırma" diye çevirmek gerekirdi. Kitabı biraz daha karıştırınca, Turner'in önemli bir kitabı olmadığını düşündüm.