E-Dergi

Meltem Dağcı, ilk öykü kitabında görmediğimiz, bilmediğimiz dünyaların öykülerini önümüze getiriyor. Kitapta yer alan 12 öykü de zihni farklı işleyen, hayal ve kurgu gücü geniş bir yazarın kaleminden çıkmış. Derdini kitabının en başına yazmış ama derdi sadece bu da değil. Yani Dünyanın Öteki Yüzü salt cinsiyet, kadın-erkek meseleleri üzerinden ilerleyen bir eser değil. Başka konuları da anlatıp değişik ve özgün kurguları da içinde barındırıyor. Özellikle bu farklı metin kurgulayabilme gücünü sevdim. Denizatları üzerinden kurgulanmış "Damızlık Birliği", yapay güzelliği yumurtalar üstünden anlatan "Damgalı Yumurtalar" ve "Cansız Mankenler" başarılı şekilde birbirinden farklı meselelere değinen öykülerdi. Bu öyküler fantastikten çok bilimkurgunun içinden yer alabilecek distopik metinler. Yazar kurmaca dillerde isimler koyarak kurguya özgü dünyalar yaratmış. Her ne kadar farklı olsalar da kendilerine ait, bildiğimiz bir gerçeklik söz konusu.

Fuat Sevimay'ın Ekim 2023 tarihinde İthaki Yayınları tarafından yayımlanan beşinci romanı Aziz ile Nikola, tipik bir tarihsel üstkurmaca örneği olan postmodern anlatıdır. Nam-ı diğer Noel Baba olan Demreli Aziz Nikola döneminden başlamak üzere çağlar arası bir yolculuk sunuyor bize. Yazarın deyimiyle, "Gayriciddi tarihimtırak bir yol anlatısı," ifadesi bu romanı gayet iyi tanımlıyor. Demreli Aziz Nikola üzerine roman yazmak isteyen Arif karakteriyle romanın diğer ana karakteri Aziz arasındaki rakı masası sohbeti romanın ayrıca üstkurmacasını oluşturmaktadır. Dante, James Joyce, Umberto Eco ve Orhan Pamuk da romanda yer yer bulunmaktadır. Keza destansı karakterlerden Penelope, Odysseus ve Telemakhos'u da metnin içinde görürüz. Metinlerarası ilişkiler anlamında oldukça yoğun bir anlatım söz konusu. Romanın ne anlattığı kısmındaysa çağlar boyunca süren kimlik meselesi ve Demreli Aziz Nikola'nın Noel Baba olarak bir popüler kültür metası haline gelişinin eleştirisini görürüz.

Jorge Luis Borges'in 1975 yılından yayımlanan Kum Kitabı ve 1983 yılında yayımlanan Shakespeare'in Belleği son öykü kitaplarıdır. Bu iki kitap Can Yayınları baskısında bir araya geldi. Kum Kitabı'nda yer alan öykülerde özellikle İskandinav mitolojisinin, tarihin, kitapların ve yazarların arasında geziniyorsunuz. Öykü kitaplarında pek görmediğimiz şekliyle eserin sonunda yer alan sonsöz de Borges'in okura yaptığı bir sürpriz. Kum Kitabı'nın başında yer alan "Öteki" öyküsüyle Shakespeare'in Belleği'nin başında yer alan 25 Ağustos 1983 öyküleri birbiriyle kardeş metinler. Her ikisinde de Jorge Luis Borges'in bir başka Borges'le karşılaşmasını görüyoruz. Ulrike, Borges'in sonsözde dediği gibi onun edebiyatında nadir karşılaştığımız bir aşk öyküsü. There are More Things öyküsünde Borges'in H.P. Lovecraft'a öykünmesini görüyoruz. Bu metin kitabın en gizemli atmosferine sahip öyküsüdür diyebiliriz.

Öykülerdeki temiz dil göze çarpıyor. Farklı anlatıcı tipi kullanımlarında da aynı güzel dil devam ediyor. Kitapta ilk öyküdeki Ayhan karakteri gibi bir yerinden kırılmış insanların hikâyelerini görüyoruz. Öykülerde biçimsel deneyişler mevcut. Bu türde pek kullanılmayan metin içi başlıkları kitaptaki bazı öykülerde görüyoruz. Bunun anlatıma hareket kattığını düşünüyorum. Örneğin "Yılan Kokusu" öyküsünde normal anlatımla italik yazı bir arada kullanılmış. Bu metinde karşılıklı olarak devam eden çift anlatıcı mevcut. İlk iki öyküdeki finallerin daha fazlasını istediğini düşünüyorum. Biraz daha hacimli olabilirlerdi. Kimi öykülerde kurgusal boşluklar bulunuyor. Evet, öyküde boşluk bırakmak okura alan açar. Temelde iyi bir şey olmakla birlikte yine de anlatılmak istenen her neyse okura da verilebilmeli. Bundandır ki bazı öykülerde neyin ne olduğunu tam olarak anlaşılmıyor. En çok "Narkolepsi" öyküsünü sevdim. Uyurgezer karakterin yaşadıkları harikulade anlatılmış.

Zerrin Saral'ın ilk öykü kitabı Küçük Kırık Çizgiler, -tıpkı adı gibi- yaşamı bir yerinden kırılmış insanların öykülerini barındırıyor. Huzurevinde hayatını sürdüren yaşlı bir adam, ona bakan ayağı sakat hemşire, konsomatris kadın, hasta bir ressam, iki kişilik masanın tek başına kalanı… Temiz bir anlatım diliyle ilerleyen, atmosfer kurulumu güzel metinleri kitap boyunca okuyoruz.
Birinci ve ikinci öykü aynı hikâyenin farklı karakterlerin bakışlarından anlatımı. Böylesi metinlerin art arda gelmek yerine birinin başta, diğerinin sonda olmasını daha iyi buluyorum. Kitapta bir ve iki sayfalık iki kısa öykü de mevcut. Bunlardan "Bir Me Daha" öyküsü gayet başarılı. Duygusal manada etkileyen metinler olmakla birlikte sanırım beni en derinden yakalayanı "Güneşe Çıkmak İstiyorum" adlı öykü oldu.