E-Dergi

Savaşta ve barışta nasıl bir lider olunmalı Aliya'ya bakmak lazım. Bosna savaşı yıllarında yaptığı söyleşi ve konuşmaların derlenmiş halinde Bilge liderin nasıl bir inanca,kişiliğe ve pratiğe sahip olduğunu yakından görebiliyorız. Hem Bosna'nın hem İslam aleminin temel sorunları ve bunlara çözüm tavsiyeleri. Siyasilere millete yapamayacağınız şeyler hakkında asla söz vermeyin diyerek, yaşamıylada buna örnek olarak olgun bir devlet adamlığı sergileyebiliyor.

Aliya'yı kendinden dinlemek için ideal bir çalışma. Bosnanın tarihi serüveni ile başlayan eser bir liderin doğuşuna tanıklık ediyor. Çocukluğundan hapis hayatına, evliliğinden çeşitli makale ve konuşmalarına kadar bir çok bölümde filozof ve komutan Aliya. Doğuda Seyyid kutub ve Mevdudi, batıda hegel ve kant gibi düşünür/aktivistlerden etkilendiğini anlatan lider Muhammed İkbal ve Mehmet Akif'in bir çok düşüncesini daha ileri taşımak adına yenilikçi fikirler öne sürüyor. Mütevazi, alçak gönüllü, sade ve net bir kişiliğe sahip olan Aliya emekliliği sonrası hiçbir yardımı kabul etmemiş ve emekli maaşı ile geçimini sağlamıştır.

Yaşama merhamet penceresinden bakmaya çalışan bir deneme denebilir. Özellikle sosyal psikoloji alanından tanıdığımız hoca bir profesör edasıyla değil aramızdan bizden biri gibi konuşup yazabiliyor. Toplumumuzun en temel değer yargısı vicdan ve merhameti kaybetmesiyle karşılaştığı sorunların tesbitleri ve bu sorunlara çözüm yolları mutlaka okunmalı. Irkçılık ve ayrımcılık belalarına bir hastalık olarak bakılması ve tedavilerinde öncelikle merhamet ilacının kullanılması gerektiği savı çok güzel.

İslam'ın en sade ve en temel tarifini iman etmek ve iyi işler yapmak olarak özetlemiş Aliya. İslam'ın ilerlemesini sakin ve teslimiyetçi kişilerin değil cesur ve isyankar olanların sağlayacağını söylerken bunun yollarınıda anlatıyor. Asimilasyona karşı dik ve onurlu duruşu ile Boşnakların ve İslam dünyasının gönlünde taht kuran Aliya'nın İslam'ı hakim kılma niyeti olan gençle tavsiyeleri mutlaka okunmalı. Müslümanların geri kalma sebeplerine yaptığı tesbit ve çözüm yolları takdire şayan. Tarih boyunca müslümanların hiç bir yerde tahribat yapmadıkları gibi buldukları güzellikleri büyüterek insanlığa çok faydalı olduklarını görüyoruz.

Krallığa, monarşiye,ırkçılığa karşı dik duran/savaşan Aliya'ya neden ısrarla Krallık yakıştırması yapılır anlamak mümkün değil. Mecazi dahi olsa kanaatimce yanlış benzetme. Osmanlı'nın bölgeden çekilmek zorunda kalması ile tehcir ve baskı politikaları yoğunlaşır. Buna mukabil ateizm bir devlet politikasıdır. Böyle zalimane bir otoritede zulme dur diyebilen Bilge Düşünür ve aktivist Aliya doğal olarak hakettiği yeri bulur ve kahramanlaşır. Aliya entellektüel ve çok birikimli/tecrübeli bir düşünür, aktivist. Haliyle bu durum hitap ve kaleminede yansıyor. Eğer ilk kez Aliya okunuyorsa anlamak çok zor olacak. Çeviri daha sade ve açıklayıcı bol dipnotlu olmalıdı.,