E-Dergi

Sigmund Freud’un 1930 yılında kaleme aldığı Uygarlığın Huzursuzluğu; birey, toplum ve uygarlık üçlüsünün birbirleriyle ilişkisini masaya yatırıyor. Bizzat insan ürünü uygarlığın, zamanla âdeta bir tür yasa hâline gelmesini, insanı ve onun toplum içindeki yerini şekillendiren bir yapıya dönüşmesini tartışıyor. Freud’a göre uygarlık, insanı belli biçimlerde davranmaya zorlar ve bu tahakkümün ardı arkası kesilmez. İşte tam bu noktada, insan türünün hayvansal içgüdüleri ile uygarlık arasında bir savaş başlar. Buna rağmen uygarlığın getirilerinden de vazgeçemeyen insan, içgüdüleriyle uygarlığın talepleri arasında sıkışıp kalır. Bu sıkışmışlık, huzursuzluğu mutlak kılar; uygarlıksa tartışmalıdır.

Pragmatizm felsefesinin kurucularından kabul edilen William James’in 1906-1907 yıllarında, Lowell Enstitüsünde ve Columbia Üniversitesinde verdiği derslerden oluşan Pragmatizm -Bazı Eski Düşünme Biçimleri İçin Yeni Bir İsim başlıklı bu çalışması, felsefe tarihinin tartışmasız en kıymetli metinlerinden biri olarak kabul ediliyor. Din, hakikat ve sağduyu gibi kavramların gerçeklik algımızda tuttuğu yeri sıkı bir sorgulamadan geçiren William James, okurlarına gerçekliğin yeni bir yorumunu sunuyor.

Sabahattin Ali’yi toplum yazarı yapan sebep, onun kuşatıcı dilidir kuşkusuz. Ezilenler, ayrımcılığa uğrayanlar, muktedirlerden zulüm görenler onun satırlarının kahramanıdır. Bu yönüyle seçkinci edebiyat anlayışının aksine nereyi anlatırsa anlatsın duygudaşlığımızı besler: “Kağnı, taşlara çarptıkça, üzerinde bağlı ölüyü iki tarafa fırlatarak ve yükselip alçalan uzun, yanık gıcırtılar çıkararak ve ay ışığının altında ve gecenin sessizliği içinde arkasında hafif bir toz bulutu bırakarak, ağır ağır kendi bildiğine ilerliyordu.”

Halikarnas Balıkçısı, 'Akdenizlinin karakteri 'hayır'dan çok 'evet' demeye yatkındır. 'Evet' demek o denli kolaydır ki!.. Oysa 'hayır' deyince bir sıkıntı duyulur. Altıncı Kıta 'evet! evet!' ülkesidir,' der. Altıncı Kıta Akdeniz, Halikarnas Balıkçısı'nın hiçbir kitabına girmemiş yazılarından oluşuyor. Bu kitabıyla Balıkçı, Anadolu uygarlığına Akdeniz ölçeğinde ışık tutuyor. Bu ışığın, Akdeniz insanlarını birleştirmede, Akdeniz'in kendisi kadar işlev yerine getireceğine inanıyoruz.

Halikarnas Balıkçısı, çağdaş Homeros'tur.
(Ullo, Belçika'nın Eski Turizm Bakanı)