E-Dergi

Ilya Ehrenbirg'un bu romanı son dönemde çok bilinmese de gerçekten bir başyapıt niteliğinde. İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında Fransa, Sovyetler Birliği ve Almanya'da geçen bu kitap o dönem yaşanan acıları, sevinçleri, coşkuları, heyecanları tüm yalınlığıyla size anlatıyor. Bir nehir roman olarak niteleyebileceğimiz bu roman sizi adeta bambaşka bir dünyaya sürüklüyor. Bir solukta iki cildi yaklaşık 1000 sayfayı bulan bu kitabı bitireceksiniz. Pierre'i, Mado'yu, Ossip'i, Valya'yı ve diğer kahramanları yakından tanıyacak savaşın ne kadar acı veren bir şey olduğunu bir kere daha anlayacaksınız.

İlk olarak söyleyeceğim şu. "Polisiye" bir roman olarak güzel. Kurgusu iyi. Mantık hatası çok fazla göze çarpmıyor. Sizi sürüklüyor götürüyor. Ancak buna karşın kitap ilerledikçe hayal kırıklığına uğruyorsunuz. Çok büyük bir iddiayla giriş yapıyor, sizin beklentilerinizi körüklüyor. Söz konusu gizin ne olduğunu öğrenmek için sabırsızlanıyorsunuz. Ancak kitabın sonunda bu konuda tatmin edici bilgiler edinmiyorsunuz. İyi bir pazarlama örneği olduğunu bir kere daha vurgulayalım. Bir klasik olarak bundan 100 sonra okunacak mı? Sanmıyorum.

Neo liberalizmin Türkiye'de yarattığı tahribatı ele alan bu kitap birbirinden önemli makalelerden oluşuyor. Özellikle Tülay Arın'ın TÜrkiye'de sosyal devleti ele aldığı makale çok önemli ve temel referans gösterilen bir makale. Fuat Ercan'ın sermaye birikim sürecini ele aldığı makale de mutlaka okunmalı. Yüksel Akkaya'nın işçi sınıfı üzerine, Oğuz Oyan'ın tarımda yeniden yapılanmayı ele aldığı makaleler de mutlaka okunması gereken makaleler.

Edebiyat derslerinde ilk realist roman olarak sıkça işlendiği için adeta beynimize kazınan bu kitap döneminin iklimini yansıtması açısından sosyolojik olarak oldukça önemli. Romanımızın kahramanı Bihruz Bey'de cisimleşmiş "Batı özentisi" tiplemesi, modernizme geçiş sürecinde toplumsal alanda yaşananları bize aktarıyor. Bir bakıma Türk modernleşmesinin ilk yıllarında yaşanan kimlik bunalımlarını bu romanda görebiliriz. Kesinlikle okunması ve düşünülmesi gereken bir kitap bence.

Görsel açıdan bir kitaptan çok ansiklopedi kimliğinde. Resimlerle süslenmiş olması bu açıdan güzel. Bizim klasik tarih anlaşıyının tersine kronolojik değil, dönemsel olarak ele alması, dönemin sosyal, politik, ekonomik, kültürel iklimini irdelemesi önemli. Son bölümde günümüze değinmiş. Küreselleşmeci ve post modern söylemin etkisini iyice hissediyoruz bu bölümde.