Çalışma bir doktora tezi kıvamında yazılsı esere donukluk getirsede, kaynakçaların çok etkileyici kullanılmış ve dağıtılmış olması eserin doğruluk payını perçinlemiştir. Hatta kitap yazmayı planlayanların; "Kitap nasıl yazılırmış?""Kaynakçalar nasıl dağıtılır?" sorularına cevap bulmak için bir göz atmalarında faydalı olacağı görüşündeyim.
Eserin Teşkilat-ı Mahsusanın genel örgütleniş biçimi, faaliyet alanlarına kısmi bakış, faaliyet yöntemleri hakkında pek ayrıntıya girilmemiş olması zayıf tarafları arasında sayılabilir, ancak özellikle Arabistan ve Kuzey Afrika'daki faaliyetleri ve çalışma
teknikleri konusunda genel tablo çizilmektedir.
Eserde Teşkilatın kurulma ve faaliyetlerinin amaçları Eşref Kuşçubaşının ağzından şu şekilde işaret edilmiştir; "Hasta Adam o kadar hastaydıki bizim yürüttüğümüz çalışmaların amacı onu biraz daha fazla yaşatmaktı..." Teşkilatın yaklaşımını bu çerçeveden değerlendirmek bence yeterlidir.
Teşkilatın gerçekte görevi; Yaşlanmış bir Arslan olan imparatorluğa acımasızca saldıran çakallara karşı kendini savunmaya çalışmak için son bir gayretle vücud kimyasının son zerrecilikleriyle pençelerinden çıkartmaya ve oluşturmaya çalıştığı keskin tırnaklardan başkası değildir.
Ez cümle; Teşkilatın ve İmparatorluğu idare edenlerin; Hatalarını, eksikliklerini, yetersizliklerini, sorunlarını algılayış biçimlerini bu gün tartışmak mümkündür. Ancak her dönemin kendi gerçekleri vardır. Tarihsel süreçler kendi dönem gerçekleriyle değerlendirilmelidir. Bu sebepten kürsüden seslenen Tarih denen o büyük Öğretmeni can kulağıyla dinlemeli, tarihsel hatalardan payımıza düşen dersleri ivedilikle çıkarmalı ve bir daha bu hatalara düşmemek için çözümler bulup tatbik etmeliyiz.
SAYGILARIMLA ve KİTAPLA