Kara Kutu & Yüzleşme Vakti Hakkındaki Yorumlar

Konu, ilaç sektörü, “modern” tıp ve insan sağlığı. Eser, alışageldiğimiz üslubuyla bir Soner Yalçın klasiği. Kitap boyunca hız kesmeyen bir tempoyla tarihî vakalar, komplolar, teoriler, isimler, şirketler, yerel/küresel kurumlar, ilaçlar, tedaviler, son iki yüz yılda alternatif (tamamlayıcı) tıbbın “modern” tıp karşısında inanılmaz derecedeki mevzi kayıpları ve cevabını arayan başkaca sorular, sayfalarda size eşlik ediyor.

Yazara göre "modern" ya da "endüstriyel tıp" bugün maruz bırakıldığımız "kapitalist tıp" anlayışının ta kendisi. Sistemin bekası için insanlar, "modern tıp" aracılığıyla bedenleri üzerinden "itaatkâr" ve "yararlı" yapma stratejisine hedef oluyor: “Modern kapitalizm, yükselişiyle birlikte tıbbı dönüştürdü; bedenler üzerinden nüfuslar ele geçirildi.” Bu sistemin ezberlerini bozan fikirleri dile getirenler susturuluyor: “Örneğin... Tabip Odaları son dönemde, -kamuoyunda farklı görüşleri nedeniyle tanınan- meslektaşlarına ‘ihraç’-‘kınama’ gibi cezalar veriyor! ‘Suçları’, konuşmalarıyla hekimlik mesleğini ‘rencide’ etmek!”

-"Hasta yoktur, hastalık vardır" diyen "endüstriyel tıp"… 
-"Hastalık yoktur, hasta vardır" diyen "tamamlayıcı tıp"... Yani... Önceden hasta, hastalığın bir öznesi olarak görülürken, "endüstriyel tıp" ile artık hastalık özne durumuna geçirildi! Niye?

Soner Yalçın, 18. yüzyıldan itibaren değişmeye başlayan bu “tıp” algısının nedenlerini sorgulamaya çalışıyor. Kitap bölümlerinde anti-depresanlar, antibiyotikler, şeker hastalığı, aşılar, sporcu gıdaları, “sponsorlu” bilim, sağlık reformları, el değiştiren ilaç şirketleri gibi çok sayıda konuya değiniyor.

Yazar, tüm yazdıklarının mutlak doğru olduğunu savunmuyor: “Son 200 yılda insanoğlunun ‘modern-endüstriyel tıp’ aracılığıyla nasıl kuşatıldığını anlatmaya çalıştım. Başarılı oldum ya da olmadım, bunun takdiri okuyucunundur. Ama bu ilk adımdır, önemli olduğunu düşünüyorum. Her ‘teori yapımı’ gibi, hatalar barındırması kaçınılmazdır. Doğruculuk taslamıyorum, kukla olmadan tartışalım istiyorum.”

Kitabın yazılış amacı, ilaç sektöründe neler olduğunu halkın öğrenmesi, tıp olgusuna ezberletilmiş kalıplar dışında bakabilmek, bilim namusuna sahip çıkmak, tıbbın-ilaç tekellerinin karanlık yüzünü anlatmak, tıp-ilaç sektörünün ekonomi politiği konusunda bilgi vermek gibi gerekçelerle izah ediliyor.

Oldukça akıcı yazılmış bu eser okunduktan sonra konuya daha geniş çerçeveden bakılması gerektiği, meselenin sanıldığından daha ciddi boyutlarda olduğu noktasında inançlar daha da kuvvetleniyor. Morpheus’un Neo'ya uzattığı haplardan mavi olanı mı kırmızı olanı mı seçeceğiniz tamamen size kalmış.

Kitabı bir de yazarın dilinden izlemek isterseniz: bit.ly/3L0Nu1k

İyi okumalar!

577 sayfalık kitabın daha iyi anlaşılabilmesi için, önce kitabın sonundaki 20 sayfalık “Sonuç” bölümünün okunmasını öneriyorum.

Dünya’nın kaderi, geleceği, güvenliği; “gıda, ilaç, silah, petrol” sektörleri üzerine kodlanmıştır. Bu sektörler hiçbir zaman emin ellerde üretim yapamamıştır. Bir kıtada insanlar fazla kilolarından dolayı tedavi görürken, başka bir kıtada insanlar açlıktan ölmektedir. Gıda, ilaç, silah ve petrol üretimi; bilim ve teknoloji birikimiyle gerçekleşse de, yayılmacılığın, sömürgeciliğin, en kullanışlı aparatı olarak seçilmiştir.

Bilim; adil, eşit, şeffaf ve etik kurallar ölçüsünde insanlığa hizmet edebiliyorsa, amacından uzaklaşmamış olur. “Ticari sır, teknolojik patent, ar-ge çalışması” gerekçelerine sığınarak, insanları zan ve kuşkuda bırakacak her türlü girişim, “bilimsel çalışma” etiketiyle toplumlara sunulamaz.
Bilim felsefesi/etiği/metodolojisi/mantığı ile çelişir bu durum.

İşte bu kitap, tıp ve ilaç dünyasında, daha fazla kazanç ve güç uğruna, küresel aktörlerin ne türde karanlık ve şüpheli çalışmalar yaptıklarını sorguluyor, araştırıyor, temellendiriyor ve uyarıyor. Kitabı okurken, sektörel gelişmeleri, kronolojik olarak da takip etmiş oluyorsunuz. 11 bölüm halinde yazılmış kitabın, her bir anlatımı, ilgi ve heyecan uyandırıyor. “Bu kadar da olur mu” diyeceğiniz anlatımlar, belki biraz “komplo teorisi” gibi algılanabilir fakat konu insan yaşamı olunca, temkinli olmakta yarar var.

Sonuç olarak, yerel anlamda “gıda, ilaç, silah, petrol” sektörlerinde kendi yağımızla kavrulabiliyorsak, bize hiçbir güç zarar veremez. Kavrulamıyorsak da nedenleri üzerinde kafa yormalı, global dünyada, bir üst lige çıkmanın planları yapılmalıdır.

Önce insan, sonra sağlığı, mutluluğu ve zekâsı…

Ne dolaplar döndüğünü gözlemlemeli ki, daha yaşanabilir bir dünyanın temellerini aşk ile ve birlikte atalım. İyi okumalar.