E-Dergi

Nietzsche’nin yazdığı ilk makalelerden birisidir. Bayreuth’ta Wagner’in operasını coşkuyla karşılayan bu kitaptan sonra, müziğinin felsefesini kaybetmiş olduğunu düşünerek Wagner`den uzaklaşmıştır. Bu kitap yine de okunmalı mıdır? Kitapta, (insanın hayattaki amaçlarının anlatıldığı 11.Söz’de bulunan) bir kişinin hem yetkinliğinin hem de hevesinin insanın varlığının nedeni olduğundan, burjuvanın ve özellikle tüccarlığın yükselmesiyle sanatın çapsızlaştığından, servet birikimi için Hristiyanlığın ve bilimin destek olarak kullanılmasından, özgür olmayan insanın doğanın yüz karası olduğundan, özgürlüğün bir kişiye gökten inmediğinden, kişinin kendi özgürlüğünü ancak kendisinin elde etmesi gerektiğine kadar muhteşem tespitler vardır. Körleşmeyi ister hale getirilmiş yeni insana karşı ışığı oluşturup yayan kişiye sanatçı der Nietzsche, sanatla ilgili yorumları Tolstoy’un Sanat Nedir?’ine götürür. Yukarıdaki sorunun cevabı da budur: Nietzsche gördürür ve uyandırır. Allah rahmet eylesin.

Sanat Tarihi nedir? Sanatçıyı kim yönlendiriyorsa onun tarihidir, yani dünyanın din, yönetim/sömürü, siyasi ve teknolojik tarihidir. Hristiyanlığın İslam gibi resme karşı olmasından, Hz.İsa’dan 300 yıl sonra İznik’te Hz.İsa’nın tanrının oğlu kararına, İsa ve Meryem ikonolarının tarihinden, hırsız Medicilerin papalığı ele geçirip tüccarların ve kralların Hz.İsa resimlerinde kendilerine yer bulmalarına, İslam’da türbelerin şamanist kaynaklı olduğundan, 2000’lerdeki kölelik, feminizm, kapitalist tüketim karşıtı “sözde” protesto resimlerine kadar insanı düşündürüp uyandıran, karşılaştırmalı sanat eserlerinin de yer aldığı muhteşem bir kitaptır. Kitapta, El-Hazen’in optik fikirleri, papalığın kiliseleri süsleme kararı, Dante’nin (Michalengelo vd.) etkisi, göğe yükseliş sahneleri, borsa spekülasyonlarının ve para arzının etkisi gibi çok önemli eksikler olsa da, Ali İmran-137’yi gerçekleştirmek, basit Kabe’den Süleymaniye’ye gelişi anlamak için buyrunuz, okuyunuz ve inşallah uyanınız.

Nietzsche’nin, kitaplarını anlattığı Ecce Homo’daki kendi ifadesiyle: çağcıllığın eleştirilmesidir bu kitabın özü. Böyle Buyurdu Zerdüşt’ten sonra, bu kitapla eyleme -yanlış anlaşılmış kavramların bozumuna- geçmeyi hedeflediğini belirtir. Bu kitapta, gerçek felsefe ve psikolojiyle yaşamın yüceltilmesi gerektiğini, iyinin ve kötünün ötesinde formülünü: kendi özgürlüğünü -vatan ve bilim sevgisi gibi dogmalara karşı da- korumayı, hristiyanlığın aristokratik korku dini haline getirildiğini, ahlakın avrupada geldiği noktayı, gerçek bir düşünürün nasıl olması gerektiğini, erdemlerin (Erich Fromm’un da dediği) haz üzerine şekillendiğini, Avrupa’nın demokratikleşme görüntüsünde köle ve efendi hazırladığını, İngilizlerin sıradanlığı, Almanların ruhsuzluğu ile üst düzeyin Fransa’nın işi olduğunu, eğitim ve kültürle aldatılmamış gerçek soyluluğun ne olduğunu anlatır. Kitapta yer alan bir aforizma ile: kendi hakikatinizi tuzlamak zorunda mısınız? Muhteşemdir, Nietzsche uyanmak isteyeni uyandırır.

Öncelikle teşekkür ederim. Elimden geldiği kadar okumaya çalışırım, (senede minimum 52 kitap) çünkü okumak bence mutluluktur ve sorumluluktur. Bu okuduğum kitaplara yorum yazmak da benim için bir sorumluluktur, onun için basit bir yorum yerine, kitabı bir bağlam içinde düşünüp öyle yorum yapıyorum. Örneğin bazı teknik kitaplara, o konuyla ilgili bütün önemli kitapları okumadan yorum yapmıyorum. Benim daha fazla ilgilendiğim konular: 1. (satış, pazarlama ve finans kitaplarını içine alarak) yönetim ve strateji, 2. dünya bugünkü durumuna nasıl geldi (zengin ve aç ülkeler/kapitalizmin kritik evreleri), 3. bunu değiştirmek için (içine geliştirici/ufuk açıcı romanları da dahil ettiğim) eğitim ve psikoloji. Belirttiğiniz her konuda bilgim yok maalesef. Benim kullanıcımın üzerine tıklarsanız, yaptığım yorumlardan bana göre dünyanın gelmiş geçmiş en iyi strateji, eğitim (ve yukarıda belirttiğim konulardaki) kitaplarına ulaşabilirsiniz. Umarım size küçük de olsa bir katkı sağlayabilirim.

Bu kitap, dünyada en fazla satılan doğa kitaplarından birisidir. Muhteşemdir. Kuran’da Yusuf Suresi 105.Ayette şöyle der: Göklerde ve yerde nice deliller vardır ki onlar bu delillerden yüz çevirerek geçip giderler. Bu kitapta yazar, yosunlu taşların yanından geçip gidiyordum diye başlar. Ağaçların, kokusal, görsel, elektriksel işaretler ve seslerle iletişim kurmalarından, (Japon Yönetim Sanatı kitabı gibi) ağaçların kendi yavrularını yetiştirmelerinden ve mantarlarla ilişkilerinden, biyosistem mühendisi kunduzdan, ağaçkakanların temizlemesinden, ağaçların zaman algısından, orman sisteminin israfsızlığından, doğuştan şnorkelli yabanarısı larvalarından, ormanların insanlığa faydalarından bahseder, Allah’ın Rahman, Kuddüs, Hakim vd. isimlerini gösterir. Biz Kuran’ın Enam-99 gibi ayetlerini bile anlamamışken, Allah’ın ayetlerini almanlardan öğreniyoruz. Allah razı olsun. Kitabın son cümlesi gibi sadece ağaçları anlayabilen insanlar onları koruyabilir. Muhteşemdir bu kitap.