E-Dergi

1921-1922 tarihli Fitzgerald hikayesi. Birçok yerde okuduğunuz üzere onu bu hikayeyi yazmaya iten esin kaynağının Mark Twain’ın şu sözleri olduğu dile getirilir:

“Hayatın en iyi kısmının başta, en kötü kısmının da sonda olması ne yazık.”
•
‘Hayatı tersinden yaşamak’ olarak yorumladığımızda eseri temellendirebiliriz galiba.
•
Benjamin Button. Baltimore’lu (ABD) zengin bir ailenin çocuğu olarak 1860 yılında Dünya’ya geliyor. Ama ‘ufak’ bir farkla:

Yüzü kırışık, saçları beyazlamış, eklemleri sorunlu ‘bir yaşlı’ olarak.

Ve gün geçtikçe bu kırışıkların gerginleştiği, saçlarının koyulaştığı ve eklemlerinin düzeldiği anlaşılınca ‘hayatı tersten yaşayacağı’ görülecektir.
•
Büyük ihtimalle filmini de izlediniz. Film ve kitaptaki ortak diyebileceğimiz tek nokta ‘yaşamın tersinden yaşanacak’ olması sanırım.
•
Daha fazla uzatmayalım. Buyurun.

Yıllar sonra Sezgin Kaymaz buluşmamız gerçekleşti. Üretken kaleminin hikaye derlemesi olan son kitap Benyusuf.
•
Birbirinden güzel, eğlenceli ve canlı 13 öyküsünü bulacaksınız eserde.

Güldürüyor, güldürürken yaşartıyor ve yaşartırken de bir bakmışsınız ağlatıyor aslında.
•
Tek eserini okuyup onun diliyle ilgili yorum yapmanın doğru olmadığını düşünsem de yazdıklarını ‘konuşur gibi’ kaleme aldığını söylemek yanlış olmaz sanırım.
•
Genel anlamda ‘özlemini çektiklerimizi’ yazmış Kaymaz. Komşu gezmeleri, taziyeler, muhabbetler ve türlü anılar.
•
Hele Sabiş ve Hülya.
•
Hangi eseriyle başlamanız gerektiğine dair yorum yapamam; fakat Benyusuf’un sizi etkileyebileceğini söyleyebilirim.

“Ben tanıdığım insanları yazıyorum.” türünde söylemleri var Orhan Kemal’in ve burada da o türde bir insan yer alıyor: Murtaza.
•
1940 Adana’sında bir banka kapıcısı olduğu söyleniyor Murtaza tiplemesinin.
•
1925 yılı sonrası Yunanistan’dan Anadolu’ya göç eden bir aile vardır eserde. Murtaza, annesi ve ablası.
•
1925’de başladığımız eseri çok partili sisteme yakın bir dönemde 1946’larda bitiririz bizler.
•
Gelmiş oldukları Yunanistan’da Murtaza dışında her ‘muhacir’ türlü yalanlarla devletten hanlar, konaklar, araziler almış olmasına rağmen o dürüstlüğünden ödün vermez tavırlarıyla ufak bir arazi sahibi olabilmiştir.
•
Bir memur olma hayali süsler düşlerini ve tanıdıkları bir komiserin de aracılığıyla ‘bekçi’ olur ve artık Bekçi Murtaza olarak okuruz onu.
•
Vazifesindeki hassasiyeti, doğrularından ödün vermez tavrı, disiplin dolu halleri onu hem güzelliklere hem de ‘şer’ olana sürükleyecektir aslında.

1001 Gece Denemeleri başlığı altında yayımladığı eserlerinden Paf Ve Puf.
•
Tam bir ‘dil hokkabazı’ Birsel. Adamın doğum ve ölümü bile şiir gibi: 19 Doğum, 99 Ölüm.
•
80 yıl. İçerisine neler sığdırmıyor ki. Denemesinden şiirine, romanından fıkrasına birçok türde eser.
•
Ne yazık ki ne yazık ki okumuyoruz onu. Nedenini söyleyeyim ben size:

Onu okuduğumuzda ‘cahil olduğumuzun’ ayırdına varıyoruz. Bunu anlattıklarıyla yüzümüze vura vura dile getiriyor aslında.
•
Sekiz deneme var burada. Kapılarını ‘planlı cinayetler, işkenceler ve hitler’ ile açacak.
•
Avrupa’ya uzanacak sonra Ahmet Mithat ile. Ziya Gökalp’i, Hilmi Ziya’yı, Rıza Tevfik’i konuşturacak ve Batı’nın bizdeki etkilerini irdeleyecek.
•
Polisiye romanlara değinecek. Doyle’ye, Simenon’a, Agatha’ya ve nicesine.
•
Hele ‘okumak eylemi ve yazarlar’ üzerine yazmış olduğu bir deneme var ki.. Muazzam bilgiler, eserler, yazarlar göreceksiniz.
•
Bir yerden başlamalı Salah Birsel’e. Herhangi bir yerden belki de. Ama başlamalı.

Beylik laflar etmeyeceğim. Zira Nahid Sırrı ile tanışma kitabım bu.

Hakkında fazla bilgi sahibi olmadığımız gibi maalesef edebiyatımızda ‘unutulmaması’ gereken ‘unutulanlardan’ kendisi.
•
Muhtemelen Sultan Hamid Düşerken ve Kıskanmak adlı eserleriyle duydunuz onu.
•
Eserin ilk sayfalarından itibaren bende bıraktığı his, dilindeki Peyami Safa yakınlığıydı.

Karakterlerin ‘derinine’ fazlasıyla inmiyor olsa da Peyami Safa’yı soluyorsunuz onda.

Ve zaten yaklaşık 60 yıl birlikte yaşıyorlar aynı topraklarda.
•
Sizleri 1920 İstanbul ve Ankara’sına götürecek Nahid Sırrı.

Zengin bir koca arayışındaki genç kadınla açacaksınız sayfaları. Semiha.

Annesi Güzide Hanım. Çalışkan, titiz bir kadın.

Abisi Adnan. Roma’daki çalışma serüvenine ara verip İstanbul ve sonrasında Ankara’ya dönecektir.
•
Jozef Tudela. Musevi, emlak zengini.

Jaklin. Moiz. Rebeka’lı Museviler.
•
Ve tüm bu kişileri Ankara’da bir pansiyonda buluşturacak.

Para, hırs, yalan, belki hayal.